SHINGLE UYGULAMALARI
Shingle dik eğimli çatılarda kiremite alternatif olarak gösterilebilir. Shingle’ın diğer bir adı da asfalt kiremittir. Bitüm örtülerde olduğu gibi uygun bir taşıyıcının asfalt kaplanması suretiyle oluşturulan 3-5 mm kalınlıkta ve 33-100 cm boyutlarında üst yüzü değişik renk ve dokularda rekleftif mineral kaplı 11-13 kg/m2 ağırlıkta, çeşitli modellerde profillendirilmiş dekoratif ve fonksiyonel bir çatı kaplama malzemesidir.
Shingle’ın Genel Özellikleri
Shingle benzer kaplamalara göre hafiftir.
Konstrüksiyona ek yük getirmez.
Uygulaması çok pratik ve hızlıdır.
Su geçirmez özelliğini uzun yıllar kaybetmez.
Eski ve yeni tüm binalarda kullanılabilir.
Tüm eğim ve eğrisel düzlemlere uyum sağlar.
Shingle’ın Genel Uygulama Prensipleri
Çatı yüzeyi : Söz konusu elemanın kolay, seri ve doğru bir şekilde uygulanabilmesi için altyapıyı oluşturan çatı yüzeyinin düzgün, temiz ve kuru olması gerekmektedir. Bu özellikleri sağlayan malzemeler OSB levhalar, planyalanmış kaplama tahtaları veya mertek açıklıklarına göre yeterli kalınlıkta su kontraplağıdır. Bu malzemelerle hazırlanmış çatı yüzeyine uygulama yapılmalıdır. Çatı eğiminin %30 dan düşük olduğu durumlarda, eleman döşenmeden önce tüm yüzeyin astarlanarak bir kat örtü ile kaplanması tavsiye edilmektedir.
Çatı yüzeyinin havalandırılması : Özellikle kullanılan çatı boşlukları üzerine yapılacak olan ısı yalıtımlı shingle uygulamalarında, çatıların yeterince havalandırılması, nemli havanın çatının altından atılması gerekmektedir. Oluk hizasında yapılacak olan hava girişi, mahyada yapılacak olan çıkışlardan dışarı atılmalıdır. Mahyada bu tip bir detay oluşturma imkanı yoksa, mahya hizasına yakın bir yerlere havalandırma elemanı yerleştirilmelidir. Genel olarak, ısı yalıtımı yapılmış tavanların üstündeki çatılarda, yalıtılmış tavan alanının en az 1/300’ü kadar havalandırma alanı bırakılmalıdır. Fakat bu oran az eğimli çatılarda 1/150 olarak alınmalıdır. Eğer çatı arası da kullanılıyor ve havalandırma sadece çatı katmanları arasından sağlanabiliyorsa hava giriş ve çıkışlarının sürekli olması tercih edilmelidir. Dik çatılı dar yapılar, yatık çatılı geniş yapılara göre daha rahat havalanırlar. Bu nedenle havalandırma için bırakılacak boşluğun boyutlandırılması saçak-mahya arasındaki yatay uzaklığın ve çatı eğim açısının dikkate alınması gerekmektedir.
Uygulama ve tespit : Saçak kenarlarına şerit halinde özel bitümlü yapıştırıcı sürülür. Kesilen shingle’lar “K” doğrusu esas alınarak yapıştırılır. İlk sıra shingle’lar desen orta mesafesi kadar “K” ekseninden kaydırılarak çizilmiş “Z” ekseni esas alınarak iki sıra uygulanır. Daha sonra sırası ile “K” ve “Z” eksenleri kullanılarak çatı yüzeyi kaplanır. Sıraların parallel gitmesi için çatü yüzeyine çizilen çizilen eksenlerle birlikte malzeme üstünde bulunan kilit elemanları kullanılır. Shingle’lar özel iri başlı galvaniz çivilerle çakılır. Çivi boyları alt yapının boyuna göre belirlenmelidir. Düz veya nervirli civiler kullanılabilir. Genellikle üreticinin tavsiye ettiği çivi sayısı kullanılmalıdır fakat eğim %160 dan fazlaysa çivi sayısı %50 artırılmaldır.
Çivilerle yapılan uygulama için minimum çatı eğimi %20 dir. Çatı eğiminin %20 den az olduğu yerlerde bir kat polyester keçeli 3mm kalınlıkta örtü tüm çatı yüzeyine ısıtılarak yapıştırılır. Bu eğimde shingle’ların ötrü yüzeyine yapıştırılarak uygulanması tavsiye edilir. Çatı eğiminin %20-30 arasında olması halinde polyester keçeli örtü oluktan mahyaya doğru 7 metrelik kısma uygulanır. Diğer düz alanlarda çakılarak uygulama yapılır.
Hava giriş ve çıkışları : Havalandırmadan beklenen vermin alınabilmesi için, hava giriş ve çıkışlarının çatının biçimsel özelliklerine uygun olarak seçilmesi ve yeterli boyuta sahip olması gereklidir. Genel ilke olarak havanın aşağıdan yukarıya doğru hareket ettiği dikkate alınarak, hava girişleri saçak hizasında, hava çıkışları mahya kotunda düzenlenmelidir. Saçak mahya hattı üzerinde hava hareketine engel olunacak unsurların yer almamasına özen gösterilmelidir. Çatı arasının kullanılmadığı oturtma tipi çatılarda geniş bir havalandırma boşluğu meydana geldiğinden, çatı üzerinde belirli aralıklala yerleştirilen noktasal havalandırma elemanlarıyla yetinmek mümkündür.Eğer çatı arası kullanılıyor, havalandırma sadece çatı katmanları arasından sağlanıyorsa hava giriş ve çıkışlarının sürekli olmasına dikkat edilmelidir.
Dik çatılı dar yapılar, yatık çatılı geniş yapılara göre daha kolay havalanırlar. Bu sebeple havalandırma için bırakılacak boşluğun boyutlandırılmasında saçak-mahya arasındaki yatay uzaklığın ve çatı eğim açısının dikkate alınması gereklidir.
Çatı arasının havalandırılması yoğuşmayı önlediği gibi ısı yalıtımını da olumlu etkiler. Yapılan çeşitli deneylerin gösterdiği gibi yeterince havalandırılan bir çatı hiç havalandırılmayan çatının altındaki mekanların sıcaklıkları arasında 10 oC’a varan farklar oluşabilmektedir. Aynı ısı yalıtım malzemesinden havalandırmalı çatıda daha yüksek verim alınabilmektedir.
Diğer taraftan, soğuk ve yağışlı bölgelerde havalandırmalı çatıların üzerindeki kar birikimi daha homojen olmaktadır. Ayrıca saçaklarda meydana gelen aşırı yığılmalar kontrol altına alınabilmektedir.